တၢ်သးခုအကစီၣ်
ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် အတၢ်ကစီၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါလၢ အ့ထၢၣ်နဲး‚ ကွဲၤထံၣ်ဟူဖျါ‚ ကွဲၤလ့လိၤ‚ ဒီးလီတဲစိတဖၣ် မၤဘၣ်ဒိမၤပျံၤပှၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤႉ ပှၤအါဂၤဖျါလၢ သးအိၣ် ပာ်ဖျါတၢ်လၢ အတမုာ်တလၤတဖၣ် ဒ်အမ့ၢ် တၢ်မၤအၢမၤသီ‚ တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး‚ ဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ပှၤစီဆှံဖးဒိၣ်ခံဂၤ လၢလံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤ တက့တူၢ်ပူၤ အတၢ်ကတိၤဟဲစိာ် တၢ်မုၢ်လၢ်ဖးဒိၣ် လၢပှၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်၀ံယိးဃၢ လၢတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စး တဖၣ်အဂီၢ်လီၤႉ
လၢတၢ်ပာ်ဖျါကစၢ်ယွၤ အတၢ်စံၣ်ညီၣ် လၢကီၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤနာ်က့ အတအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ ဘၣ်တဘ့ၣ်အလိၤအခါ ၀ံနၤဃူၣ်စံး၀ဲလၢ ‘‘ကွၢ်ကွၢ်‚ ပှၤအခီၣ်လၢ အစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်‚ လၢအစံၣ် တဲၤတဲလီၤတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ် အိၣ်၀ဲလၢ ကစၢၢ်ကလိလီၤ’’ (နၤဃူၣ် ၁း၁၅) ႉ တၢ်ကစီၣ်အံၤ ဟဲစိာ်တၢ်မုၢ်လၢ်ဖးဒိၣ်လၢ ပှၤလၢအဘၣ် တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်အၢအၢသီသီတဖၣ် အဂီၢ်လီၤႉ
တၢ်ကတိၤတမံၤဃီအံၤ ဖျါစ့ၢ်ကီး ဖဲလံာ်ယ့ှှါယၤ လၢ ‘‘ပှၤလၢအစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုအကစီၣ်‚ လၢအစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ဃူတၢ်ဖိး‚ လၢအစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အဂ့ၤ‚ လၢအဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါပှၤ လၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ…
တၢ်ဟ့ၣ်လၢ တၢ်မၤဆူၣ်ထီၣ် သးဂံၢ်ဘါ
မၢရၠာစးဲၣ်ဟံးကး အတၢ်သး၀ံၣ်လီၢ်လံၤဖိတယုၢ် ‘‘ပခီဂာ် လါဒံၢ်စ့ဘၢၣ် မ့ၢ်န့ၢ်’’ အပူၤ‚
ပှၤတဂၤလၢအဘၣ်တၢ်ဆိကတီၢ်ကွံာ်လၢ အတၢ်မၤတဂၤ အတိၢ်အစ့တအိၣ်လၢၤ လၢကပရၤန့ၢ် ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မုၢ်နံၤအတၢ်ဟ့ၣ်လၢ အဖိမုၣ်ဆံးအဂီၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ တနံၣ် အတီၢ်ပူၤ လါဒံၢ်စ့ဘၢၣ် ကဘၣ်မ့ၢ် တၢ်သးခုအကတီၢ်ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အ၀ဲအတၢ်အိၣ်မူ
ခုၣ်လီၤကဘးလီၤ၀ဲဒီး ပှဲၤဒီးတၢ်ခံးတၢ်နၤန့ၣ်လီၤႉ
လါဒံၢ်စ့ဘၢၣ် တမ့ၢ်နီၢ်နီၢ်တၢ်သူၣ်အုးသးအုး တၢ်သးဟးဂီၤအကတီၢ် ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တၢ်မၤအသးဒ်န့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်၀ဲသ့ဒီး ပတၢ်သးအုးယိာ်ထီၣ်သ့၀ဲဒၣ်လီၤႉ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ တစဲးဖိန့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤမၤမုာ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ပှၤတဂၤလၢ ကီးကူြပုးအမံၤလၢ စီၤယိၤစ့ၣ် မ့ၢ် ပှၤမၤသးကိးတၢ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အကျါတဂၤလီၤႉ တၢ်မၢဖိတဖၣ်ကိးအီၤလၢ စီၤဘၢ်နါဘၤ ဒီးအခီပညီမ့ၢ် ပှၤမၤမုာ်တၢ်ဖိန့ၣ်လီၤႉ ပထံၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ် ဖျါလၢလံာ်မၤတၢ် ၄း၃၆‚ ၃၇ န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဆါလီၤကွံာ် အစံၣ်ဧိၤ
ပှဲၤဧိၤဒီး ဟဲစိာ်မၤဘူၣ်၀ဲလၢ တၢ်မၤစၢၤပှၤ စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်တဖၣ်လၢ အလိၣ် တၢ်မၤစၢၤ န့ၣ်လီၤႉ
လၢခံန့ၣ် ပဖးဘၣ်လၢ တၢ်မၢဖိတဖၣ် ပျံၤစီၤစီလူး…
တၢ်ကွၢ်စိဖျါလၢ မံးလာ် ၄၀၀
ခၠါလ်ြဖဲးဘိလ်ဒၢၢ် စံး၀ဲ‚ ဖဲယအိၣ်လၢ မူပျီပူၤအဆိကတၢၢ် တဘျီန့ၣ် ယတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ် ဆီတလဲအသးဖးဒိၣ်လီၤႉ တၢ်ကွၢ်ဃီၤလၢမူဒီ စီၤစုၤဒီးဟီၣ်ခိၣ်အမံးလာ် ၄၀၀ န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ အိၣ်ဖျါပှဲၤဒီး
တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒိၣ်မးလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး ဖဲ ဘိလ်ဒၢၢ် လဲၤခီဂာ် မုၢ်ထီၣ်လီၢ်ခၢၢ်သးက၀ီၤန့ၣ်‚ ဆိကမိၣ်၀ဲဒီး သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်
တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်ထီဒါလိာ်သး အိၣ်ဒံး၀ဲဖဲန့ၣ်အဃိဒီး အသးပၢၢ်ထီၣ်က့ၤဆူ တၢ်မၤအသးနီၢ်နီၢ် လၢခိအံၤ န့ၣ်လီၤႉ ပှၤထုးထီၣ်ရၠာစးၤလီၤ တၢ်ဂီၤမူ ကၠဲရၠာစးဲးလဲထိၣ် ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်သံဒိးတၢ်လၢအီၤအခါ‚ ဘိလ်ဒၢၢ်စံး၀ဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်တဘျီ ဖဲအကွၢ်တၢ်ဒီး တၢ်ဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢ အသးပူၤလၢ တၢ့်ကၢးမၤအသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤန့ၣ် မၤဆူၣ်ထီၣ်အသး လၢကမၤစၢၤ မၤဂ့ၤတၢ်သပှၢ်ပှၢ် ဒ်အမၤ၀ဲသ့အသိးန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်။း ဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ၀့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤ တမၤအသး ဒ်ယွၤတိာ်ပာ်၀ဲအသိးဘၣ်ႉ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှâးတခီ ဟဲစိာ်နုာ် သးသမူဒီး တၢ်ကပီၤ ဆူပှၤကိးဂၤဒဲးအအိၣ်လီၤ (ယိၤ ၁း၄) ႉ ဟီၣ်ခိၣ်မ့ၢ် တတူၢ်လိာ်အီၤ…
ယအိၣ်ဒီးတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်
ဘၣ်တဘၣ် နကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်လၢကဲွၤထံၣ်ဟူ အတၢ်ရၠာစးဲၣ် တၢ် ကျဲၤ‚ ဖဲပှၤတဂၤအိးထီၣ် အဟံၣ်ပဲBတီဒီး ထံၣ်ဘၣ် ပှၤတဂၤလၢအဟ့ၣ်ဃီၤအီၤ လၢ
စ့တၢးလံာ်အုၣ်အသးလၢ အပာ်ဖျါထီၣ် ကျိၣ်စ့အါအါဂီၢ်ဂီၢ် လၢအ၀ဲအဂီၢ် န့ၣ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ်‚ ပှၤတဂၤအံၤလၢ တၢ်ကမၢကမၣ်အပူၤ ကိးပသူထီၣ်‚ စံၣ်သဘျိၣ် ဂဲၤကလံာ်ဒီး
ဖိးဟုပှၤကိးဂၤလၢ အထံၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ ‘‘ယမၤနၢၤလံ‚
ယကဲဒိၣ်လံ‚ မ့ၢ်မးတၢ် လၢအကီတမံၤလၢ ယကနာ်အီၤ လီၤ‚ ယတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤ ဘၣ်လိာ် ဘၣ်စး
အီၤလံ‚’’ တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ကျိၣ်စ့ အါအါဂီၢ်ဂီၢ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်သးခုဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖဲထါစံးထီၣ်ပBတၢၤ ၁၁၉‚ လၢအမ့ၢ် လံာ်စီဆှံ
အဆၢဒိၣ်လၢအထီကတၢၢ်အပူၤ‚ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကွဲး လီၤဆီလၢအမ့ၢ်‚ ‘‘ယသူၣ်ဖှံယသးညီလၢ နတၢ်အုၣ်နသး
အကျဲပူၤ‚ ဒ်လၢကယဲၢ် တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ် အသိးန့ၣ်လီၤ’’ (း၁၄) ႉမ့ၢ်မး တၢ်ထိၣ်သBတီၤ
သ့တမံၤလၢ…
တၢ်လၢအတဘၣ်တၢ်ဆှၢလီၤအီၤ
မ့ၢ်နဆှၢပရၠာစးၢလီၤ နတၢ်ကွဲးခီဖျိ‚ လီပရၠာစးၢ ဒီးသတူၢ်ကလာ်နသ့ၣ်ညါက့ၤ လၢတၢ်ကွဲးအံၤ နဆှၢကမၣ်ဘၣ်အီၤဆူ ပှၤအဂၤတဂၤအအိၣ်‚ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကွဲးအံၤအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်‚ တၢ်ကတိၤလၢ အကမၤဘၣ်ဒိဆါအီၤန့ၣ်ဧါ‚ မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤလၢနတဆှၢလီၤဘၣ် လံာ်အံၤ န့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်လီၤ‚ ခဲအံၤနမၤအီၤသ့န့ၣ်လီၤႉ ခီပနံၣ်တဘျုးခါ ဟ့ၣ်ထီၣ်ကျိၤကျဲ တၢ်ပီးတၢ်လီ ဒ်သိးတၢ်ကွဲးလၢနဆှၢလီၤတ့ၢ်လံအီၤအံၤ ကအိၣ်ပတုာ် တစိၢ်ဖိလၢ နခီၣ်ဖၠူၣ်ထၢၣ်အပူၤဒီး အသု
တလဲၤဆူ ပှၤအအိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ‚ လီပရၠာစးၢ အံၤ လီၤဂာ်ဒ်တၢ်ကတိၤလၢ နကတိၤထီၣ်ဖျဲး တ့ၢ်လံဒီး နစံးလၢ နတကတိၤတၢ်အံၤ တသ့လၢၤဘၣ် န့ၣ်လီၤႉ ကိျၤကျဲတၢ်ပီးတၢ်လီအံၤ ့ကၢးလၢ အမ့ၢ် တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ပှၤလၢ အလီၢ်အိၣ်နီၢ်နီၢ် ဒ်သိးပကဒီသဒၢ ပတၢ်ကတိၤ‚ အါန့ၣ်ဒံး အမ့ၢ်တၢ်တမံၤလၢ အမၤဂ့ၤမၤဘျါ တၢ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢတၢ်မၢဖိစီၤပ့းတ့ှုး အတၢ်ကွဲးအခီၣ်ထံးတဘ့ၣ်
အပူၤ‚ အ၀ဲစံးဘၣ်ပှၤပိာ်ကစၢ်ခရၠာစးံာ်အခံတဖၣ်လၢ‚ ‘လၢတၢ်အၢအဃိန့ၣ် ဟ့ၣ်ကၣ် တၢ်အၢတဂ့ၤ‚ လၢတၢ်ဒုၣ်ဒွဲၣ်အဃိန့ၣ်ဟ့ၣ်ကၣ် တၢ်ဒုၣ်ဒဲွၣ်တဂ့ၤ‚ အခိၣ်တလိာ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ န့ၣ်တက့ၢ်ႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚…
ပှၤတဆံခံဂၤတဂၤ
တၢ်ကွဲးပနီၣ်ဖးဒိၣ်လၢ အအိၣ်လၢ ကီၢ်စဲၣ်ထဲးကစဲး‚ အ့ၢ်အဲၢ် (မ်) အၣ် (မ်) ဖၠၣ်စိမိၤ ဖျၢၣ်ထူပျီစံး၀ဲ‚ ‘‘ပှၤ တဆံခံဂၤတဂၤအတၢ်အိၣ်ဆိးလီၢ်’’န့ၣ်လီၤႉ တၢ်နီၢ်နီၢ်တခီ ပှၤလိၣ်ကွဲဖိအိၣ်ဒၣ်ထဲ တဆံတဂၤသနာ်က့‚ ပှၤတဆံခံဂၤတဂၤမ့ၢ် အ့ၢ်အဲၢ် (မ်) အၣ် (မ်) ဖၠၣ်စိမိၤကၠိဖိလၢ အကထိတဖၣ်လၢ
အဂဲၤဆၢထၢၣ်ဒီး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ပှၤလိၣ်ကွဲဖိတဖၣ်လၢ တၢ်လိၣ်ကွဲဒီဆၢကတီၢ်ညါ
န့ၣ်လီၤႉ တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လုၢ်တၢ်လၢ်
အံၤ စးထီၣ် မၤအသးဖဲ ၁၉၂၂ နံၣ် ဖဲပှၤနဲၣ်လိ တၢ်လိၣ်ကွဲ
ကိးဃီၤ ပှၤကၠိဖိလၢကမျၢၢ်ကျါတဂၤ လၢအကကူထီၣ်
သိးထီၣ် ဒီးကတဲာ်ကတီၤအသး ဒ်သိးကမၤပှဲၤ ပှၤလိၣ်ကွဲ ဖိလၢ အဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဂၤအလီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤတဂၤ အံၤမ့ၢ် တနုာ်လီၤလိၣ်ကွဲဘၣ်‚ သနာ်က့ အတၢ်အိၣ်ခိး တၢ်လၢ တၢ်သးဆူၣ်အပူၤအံၤ ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ် ပှၤလိၣ်ကွဲဖိ တဖၣ်အသး ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤႉ
လံာ်ဧ့ၤBဘံၤ ၁၁ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်…
ပၢဆှၢတၢ်လၢတၢ်အဲၣ်
ကၠ့ႉအီးစ၀ီးစဲဒၢ်ကွဲး၀ဲဒၣ်လၢ‘သးမုၢ်စီဆှံအတၢ်ကဲခိၣ်ကဲနၢ်’ အလံာ်ပူၤ‚ တၢ်မၤမုာ်က့ၤတၢ် ဒီးတၢ်သ့ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲမ့ၢ် တၢ်အရၠာစး့ဒိၣ် / အ၀ဲစံး၀ဲဒၣ် တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်တၢ်လၢ တအိၣ်ဒီး တၢ်ဒုၣ်ဒွဲဒီး တအိၣ်ဒီးတၢ်စၢဃာ်မ့ၢ်၀ဲ တၢ်ကတိၤခံဖျၢၣ်အံၤ အခီပညီ/
ဖဲစီၤပီလူး ဘၣ်တၢ်စၢဃာ်လၢ ၀့ၢ်ရၠာစးိမ့ၤအပူၤအခါ‚ အ၀ဲဘၣ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲ‚ ဟ့ၣ်ကူၣ်၀ဲဒၣ် စီၤအီးနှးစံမူးလၢ အမ့ၢ် စီၤဖံၤလ့မိၣ်အကုၢ် လၢဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢဟံၣ်
/ စီၤပီလူးကွဲးလီၤလံာ် ဆူကလီးစဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ခိၣ်နၢ်
စီၤဖံၤလ့မိၣ်အအိၣ်‚ စံး၀ဲလၢ ကတူၢ်လိာ်က့ၤ စီၤအီးနှးစံမူး
ဒ်သိးဒီပုၢ်၀ဲၢ်တဂၤအသိး/ စီၤပီလူးစံး‚ ‘‘မၤသးဒ်နှၣ်
ဒီး‚ ဒ်သိးနကမၤတၢ်လၢ နဂ့ၤမၤအီၤဒီး ယပာ်ဆူၣ်ယသး
လၢခရၠာစးံာ်အပူၤ‚ ဒီးမၤလိာ်နၤသ့ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး လၢတၢ်အဲၣ် တၢ်ကွံအဃိနှၣ်‚ ယၤ စီၤပီလူး လၢအသးပှၢ် ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ
ဘၣ်စၢဃာ်စ့ၢ်ကီး လၢခရၠာစးံာ်အဃိ‚ ယဃ့ကညးနၤလီၤ ႉႉႉ တမ့ၢ်လၢၤဘၣ်ဒ်ကုၢ်အသိးဘၣ်‚ မ့ၢ်လၢကုၢ်အဖီခိၣ် ဒီပုၢ်၀ဲၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်အဲၣ် အီၤ‚ လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢယၤ‚ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး လၢနၤဒိၣ်နှၢ်အနှၣ်တက့ၢ် ဆံးအါလဲၣ်‚ လၢဖံးလၢညၣ်အပူၤ‚…
ပှၤဆါလၢ အဘါထုကဖၣ်တၢ်
တၢ်ကွဲးဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤသံ အဲၣ်လဲၣ်နဲၣ်န့ၣ်ကၣ် အဂ့ၢ်အိၣ်ဖျါထီၣ်လၢ တၢ်ပရၠာစးၢအပူၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲအိၣ် တ၀့ၢ်ဃီဒီးယၤလီၤႉ အဂ့ၢ်လၢ တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်
အဆိကတၢၢ်န့ၣ် စံး၀ဲလၢ ‘‘အ၀ဲမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ ပာ်စီဆှံသးဒီး အုၣ်အသးလၢခရၠာစးံာ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ’’ႉ ဖဲ ပှၤပာ်ဖျါအဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂ့ၢ်ဒီး အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ အဂ့ၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံၣ်လီၤႉ မၤကတၢၢ်၀ဲလၢၢ်အမံၤလၤသၣ်ကပီၤ
လၢအမ့ၢ် ‘‘ပှၤဆါလၢအဘါထုကဖၣ်တၢ်’’ မ့ၢ်လၢ အတၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤ ပှၤဆူးပှၤဆါအဂၤတဖၣ်အဃိလီၤႉ မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ ဖဲအဘၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ အဆၢကတီၢ်
ဒၣ်လဲာ်ၣ်လီၤႉ
ဖဲစီၤယူဒၤ တချုးဟ့ၣ်လီၤကွံာ် ကစၢ်ခရၠာစးံာ် အဆၢကတီၢ်အခါန့ၣ်‚ ကစၢ်ယ့ၣ်။း ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အဂီၢ်လီၤႉ ‘‘ဒီးယတအိၣ်လၢၤဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အချၢဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ်အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ‚
အိၣ်၀ဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ‚ ဒီးယဲဒၣ်အံၤ ယက့ၤထီၣ်ဆူနအိၣ်လီၤႉ ပၢ်စီဆှံဧၢၣ်‚ ဒ်သိးအကကဲထီၣ်တၢ်တမံၤဃီ‚ ဒ်နၤဒီးယၤအသိးဒီး‚ အံးက့ၤကွၢ်က့ၤအီၤ လၢနမံၤအပူၤတက့ၢ်’’ (ယိၤ ၁၇း၁၁) ႉ သ့ၣ်ညါ၀ဲ တၢ်ကမၤ အသးအဂ့ၢ်အဃိၣ်လီၤႉ
ဖဲ ပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါၣ်လီၤႉ…
လၢသူၣ်ကံၢ်သးလဲအပူၤ
လုၢ်လၢ်တၢ်ဆဲးတၢ်လၤအါမံၤအပူၤ‚ တၢ်ဟီၣ်ကသံွဒံလၢအသီၣ်ဒိၣ်‚ တၢ်ဟီၣ်သံ ဟီၣ်ယၢၤဂီၤ လၢတကုာ်ဖးဒိၣ်ၣ် တၢ်တူၢ်လိာ်၀ဲလၢ အမ့ၢ်
တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤတဂၤဒီးတဂၤ အတၢ်သူၣ်အုးသးအုးၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်
ပှၤတဂၤဂၤ အတၢ်သူၣ်ကၢ်သးလီၤဒီး တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤ အသး လၢကဃၣ်ကဒါက့ၤဆူယွၤအအိၣ်လၢနီၢ်ခိတကပၤ န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအပနီၣ်တဖၣ်အံၤ‚ ့ကၢးမ့ၢ် တၢ်ပာ်ဖျါလၢ အအိၣ်ဒီးအသဟီၣ်လၢအဆူၣ်ၣ် ကကဲထီၣ်၀ဲ တၢ်ပာ်ဖျါထဲလၢခိၣ်လီၤႉ
တုၤတၢ်ကီတၢ်ခဲၣ်ၣ်လီၤႉ စံး၀ဲဒၣ်‚ ‘‘မ့မ့ၢ်ခဲကနံၣ်အံၤဒၣ်လဲၣ် ယွၤစံး၀ဲဒၣ်‚ ဃၣ်သုသးဆူယအိၣ်လၢ သုသးဒီဖျၢၣ်ညါၣ်တက့ၢ်’’ (ယိၤအ့ ၂း၁၂) ႉ
၀ံၤဒီး ၀ံယိၤအ့လး တဲဘၣ် အ၀ဲသ့ၣ်လၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး‚ လၢသူၣ်ကံၢ်
သးလဲအပူၤ ဒီးစံး၀ဲ‚ ‘‘ဒီးမၤဖှီသုဆ့တဂ့ၤ‚ မၤဖှီသုသးဒီး ဃၣ်လိၤက့ၤသုသးဆူ ယွၤသုကစၢ်အအိၣ်တက့ၢ်ႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚ သူၣ်ကညီသးကညီတၢ်‚ ဒီးသးအိၣ်တၢ်‚ ဒီးသးထီၣ်ကီ‚ ဒီးအဘျုးအဖှိၣ်ဒိၣ်မးလီၤႉ ဒီးပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး လၢတၢ်အၢအဃိ လီၤ’’ (ယိၤအ့ ၂း၁၃) ႉ တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအမ့ၢ်အတီ ဟဲ၀ဲလၢ အသးကံၢ်ပူၤလီၤႉ
ကစၢ်ယွၤမုၢ်လၢ်၀ဲလၢ ပကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသးဆူအအိၣ်ၢ်က့ၤ…
စှီၤဃာ်ထူၣ်စုညါ
ဖဲ ၁၈၅၆ နံၣ်န့ၢ် ၀့ၢ်လိဒိၣ်အပူၤ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် သရၠာစးၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤ လၢ အမ့ၢ်
ခၠါ (လ်စ်) စပၢကၠၢၣ် သူၣ်လီၤ၀ဲဒၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ်အခီလ့ၣ်
ကၠိတဖျၢၣ် ဒ်သိးကသိၣ်လိနဲၣ်ယုၤ ပှၤပိာ်ခွါတဖၣ်လၢ ခရၠာစးံာ်ဖိတၢ်သးခုကစီၣ် တၢ်မၤ အဂီၢ်လီၤႉ ဖဲ ၁၉၁၃ နံၣ်န့ၣ် ကၠိအံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးက့ၤအီၤလၢ စပၢကၠၢၣ် ခီလ့ၣ်ကၠိ န့ၣ်လီၤႉ တနံၤအံၤ ကၠိအတၢ်ထီပနီၣ်တခါ ပာ်ဖျါ ၀ဲ စုတခီလၢ အစှီၤဃာ်ထူၣ်စုညါဒီး လဲးတ့ၣ်အတၢ် ကတိၤ ‘‘နအ Tနညနသယ နအ Tနညနသမ’’ၣ်လီၤႉ
လၢနီၢ်ကစၢ်သးသမူအဂ့ၢ်လံာ်လၢ စပၢကၠၢၣ် ကွဲးအပူၤန့ၣ် စံး၀ဲ ‘‘ပခီလ့ၣ်ကၠိ အတၢ်တိာ်ထူမ့ၢ် ပစှီၤဃာ် ခရၠာစးံာ်အထူၣ်စုညါလၢ တၢ်သးဒူအပူၤ မ့ၢ်လၢထူၣ်စုညါ
စှီၤဃာ်ပှၤဃံးဃံး လၢအစိအကမီၤအဃိန့ၣ်လီၤႉ ပမိၣ်န့ၢ်
သးလီတၢ်မ့ၢ်၀ဲ ပှၤပိာ်ခွါကိးဂၤဒဲး ကဟံးဃာ် တၢ်မ့ၢ် တၢ်တီဒီး ကဘၣ်တၢ်ဟံးဃာ်အီၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီၣ်လီၤ’’ႉ
စီၤပီလူးအတၢ်ပရၠာစးၢ…